TẠI SAO PHẢI KHỬ TRUNG (HUN TRÙNG) HÀNG HÓA XUẤT KHẨU

Cả thế giới đã và đang chung tay ngăn chặn sự lây lan của sinh vật hại. Loại trừ sinh vật hại là công đoạn bắt buộc đối với mọi mặt hàng xuất nhập khẩu và phương tiện vận chuyển. Theo quyết định số No: 23/BVTV – KD của Cục bảo vệ thực vật Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn, Công ty cổ phần Khánh An được phép xử lý khử trùng và cấp chứng thư cho hàng hoá xuất nhập khẩu và phương tiện vận chuyển. Đừng để hiện tượng tái xuất, tái nhập làm thiệt hại về kinh tế làm mất uy tín quốc gia.

         Vì sao phải khử trùng hàng hóa xuất nhập khẩu
Hàng hóa xuất nhập khẩu từ Việt Nam đi các nước phải chịu rất nhiều quy định của Hải quan ở cảng đến để nhà nhập khẩu (người mua hàng hóa của Việt Nam) có thể làm thủ tục để thông quan lô hàng. Một trong những quy định đó là việc hun trùng (fumigation) hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam áp dụng cho một số mặt hàng cụ thể.
         Lý do phải khử trùng hàng hóa xuất khẩu:
- Một số mặt hàng có nguồn gốc hữu cơ như nông sản (cà phê, tiêu, điều...), các mặt hàng có nguồn gốc từ gỗ như hàng mây tre lá, hàng thủ công mỹ nghệ, mặt hàng đồ gỗ chưa qua xử lý bề mặt... Các mặt hàng này nếu không xử lý bằng hóa chất thì trong quá trình vận chuyển sẽ phát sinh mối, mọt, nấm mốc hoặc côn trùng gây hại môi      trường.
- Các dạng bao bì đóng gói hàng hóa xuất khẩu có nguồn gốc từ gỗ như pallet gỗ đóng gói hàng gốm sứ, kiện gỗ đóng gói hàng máy móc, phụ tùng...
- Thời gian vận chuyển trên biển kéo dài (từ cảng Hải Phòng đi châu Âu thường mất trên 28 ngày, đi Mỹ mất trên 21 ngày, đi Úc mất khoảng 25 ngày). Trong thời gian đó, hàng hóa chất xếp trong container đóng kín với nhiệt độ cao (trên 40 độ C) và môi trường ẩm thấp hơi nước tạo điều kiện thuận lợi cho nấm mốc và côn trùng sinh sôi nảy nở.
- Quy định bảo vệ môi trường nghiêm ngặt của Hải quan ở cảng đến áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu vào châu Âu, Mỹ, Canada và Úc. Các lô hàng nhập khẩu không tuân thủ quy định này sẽ phải đối mặt với mức phạt nặng nề.
Người chịu phạt sẽ là các nhà xuất  khẩu Việt Nam.
    Chính vì những lý do trên mà khi nhận được các đơn hàng xuất của các nhà xuất khẩu Việt Nam, đối với những mặt hàng có yêu cầu phải khử trùng của Hải quan nước đến, các công ty giao nhận, vận tải (freight forwarding) hay các nhà môi giới vận tải (transportation broker) đều nhắc nhở các nhà xuất khẩu phải chú ý công việc này. Tuy nhiên vẫn có những điều đáng tiếc xảy ra và đôi lúc hậu quả là không nhỏ
           Các  trường  hợp  phát sinh:
- Không khử trùng hàng hóa. Năm 2009 có trường hợp một container 40 feet hàng gốm sứ xuất đi châu Âu nhưng không khử trùng các pallet gỗ do nhà xuất khẩu không nắm được thông tin này hay bỏ sót chi tiết khử trùng bao bì. Sau khi hàng đến thì Hải quan nước sở tại phát hiện và mức phạt rất cao với yêu cầu phải xuất trả về lại Việt Nam hoặc tiêu hủy tại chỗ.
- Quên khử trùng hàng hóa. Điều tưởng như không thể có này thường xảy ra khi thời hạn giao container cho hãng tàu (closing time) gần hết. Người làm thủ tục xuất nhập khẩu lúc này chỉ còn lo chú ý đến việc làm sao để container có thể được nhận và xếp kịp lên tàu mà quên việc khử trùng hàng hóa. Khoảng đầu năm 2010 một công ty xuất hàng thủ công mỹ nghệ đã kịp thời phát hiện sai sót này cho lô hàng của họ xuất đi châu Âu. May mắn là hàng hóa còn nằm ở cảng Singapore. Công ty Việt Nam phải nhờ chi nhánh của hãng tàu ở Singapore giúp xử lý khử trùng container này với chi phí phát   sinh  gần 600 đôla Mỹ cho container 20 feet.
- Khử trùng không đạt yêu cầu. Mặc dù nhà xuất khẩu đã nhờ dịch vụ khử trùng trước khi container được xếp lên tàu, nhưng có trường hợp kiểm dịch nước sở tại vẫn yêu cầu phải khử trùng lại lô hàng này do chất lượng khử trùng không đảm bảo. 
- Chứng thư khử trùng không được chấp nhận. Có trường hợp nước sở tại không chấp nhận chứng thư khử trùng của một số ít các nhà cung cấp dịch vụ khử trùng Việt Nam do chất lượng dịch vụ của các công ty này có vấn đề. Để tránh tình trạng này, các nhà xuất khẩu Việt Nam cần tham khảo ý kiến của các công ty giao nhận vận tải, các nhà môi giới vận tải hoặc kiểm tra thông tin cập nhật trên các Website có liên quan.
Điều đáng quan tâm là những sự vụ trên cứ thỉnh thoảng lại phát sinh, gây không ít tranh cãi giữa nhà xuất khẩu và công ty dịch vụ giao nhận vận tải. Có thể thấy với mức chi phí khử trùng tại Việt Nam tương đối cạnh tranh, dịch vụ nhanh chóng, chất lượng đảm bảo cũng như tính chuyên nghiệp của các công ty dịch vụ khử trùng, thì việc khử trùng hàng hóa xuất khẩu chỉ là “chuyện nhỏ”.
Thiết nghĩ các nhà xuất khẩu Việt Nam nếu không tận dụng việc thuê ngoài đối với công việc logistics, thì cần chuẩn hóa quy trình làm thủ tục xuất nhập khẩu cho công ty mình và các biện pháp kiểm tra giám sát nhằm tránh cho “chuyện nhỏ” có thể phát sinh thành vấn đề phức tạp.